พาเที่ยวอนุสาวรีย์สุนทรภู่ ระยอง

วันสุนทรภู่ ตรงกับวันที่ 26 มิถุนายน ของทุกปีค่ะ ซึ่งมีความสำคัญ เพราะเป็นวันที่เราจะได้รำลึกถึง ครูกลอน ในหน้าประวัติศาสตร์ไทยก็คือ สุนทรภู่ หรือ พระสุนทรโวหาร กวีเอกของไทย ที่สร้างสรรค์ วรรณคดี บทกลอน ต่างๆ ที่มีชื่อเสียง และวันนี้เราจะพาไปรำลึกถึงกวีเอกท่านนี้กันที่ อนุสาวรีย์สุนทรภู่ หนึ่งใน ที่เที่ยวระยอง กันนั่นเอง

ที่เที่ยวระยอง รำลึก ครูกลอน สุนทรภู่
อนุสาวรีย์สุนทรภู่ อำเภอแกลง

อนุสาวรีย์สุนทรภู่ ตั้งอยู่เลยแหลมแม่พิมพ์ไปทางตำบลกร่ำ อำเภอแกลง ประมาณ 5 กิโลเมตร เป็นอนุสาวรีย์ที่สร้างขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์สถานให้กับ พระสุนทรโวหาร หรือ สุนทรภู่ ครูกวีเอกของไทยในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ผู้สร้างสรรค์บทประพันธ์อันทรงคุณค่ามากมาย ซึ่งท่านเคยมาเยือนที่อำเภอแกลงแห่งนี้เมื่อครั้งวัยหนุ่ม พร้อมกับได้ประพันธ์ นิราศเมืองแกลง เอาไว้ด้วย

ภายในอุทยานประดิษฐาน รูปหล่อสุนทรภู่ นั่งในท่าที่กำลังแต่งโคลงกลอนอยู่หน้าสระน้ำใหญ่ ด้านหน้าทางเข้ามีเรือนไทยจำลองตั้งอยู่ อีกทั้งยังมีประติมากรรมรูปปั้นหล่อ พระอภัยมณี นางผีเสื้อสมุทร และ นางเงือก ตัวละครในวรรณคดีสำคัญของไทยตั้งอยู่ที่นี่อีกด้วยค่ะ ซึ่งออกแบบโดย ศาสตราจารย์ ศิลป์ พีระศรี นับว่าที่นี่เป็นอนุสาวรีย์กวีแห่งแรกและแห่งเดียวที่มีอยู่ในประเทศไทย และเปิดให้เข้าขมอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 25 พฤษภาคม พ.ศ.2513 ค่ะ

ประวัติสุนทรภู่

สุนทรภู่ หรือ พระสุนทรโวหาร (ภู่) เป็นกวีในยุครัตนโกสินทร์ตอนต้น ซึ่งได้รับการยกย่องเป็น เชกสเปียร์แห่งเมืองไทย เข้ารับราชการเป็นอาลักษณ์ราชสำนัก ในรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (รัชกาลที่ 2) และเมื่อสิ้นรัชกาล ก็ได้ออกบวชเป็นเวลา 20 ปี ก่อนจะกลับเข้ารับราชการอีกครั้งในปลายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3)

สุนทรภู่ มีบิดาเป็นชาวบ้านกร่ำ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง โดยเชื่อถือตาม พระนิพนธ์ของสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เรื่อง ชีวิตและงานของสุนทรภู่ อีกทั้งยังมีปรากฏเนื้อความอยู่ใน นิราศเมืองแกลง ของสุทรภู่เองอีกด้วย

เชื่อกันว่าในวัยเด็ก สุนทรภู่ได้ร่ำเรียนหนังสือกับพระใน สำนักวัดชีปะขาว ตามเนื้อความส่วนหนึ่งที่ปรากฏใน นิราศสุพรรณ และต่อมาในวัยหนุ่ม สุนทรภู่ได้ลอบรักกับนางข้าหลวงในวังหลังคนหนึ่ง ชื่อแม่จัน ซึ่งเป็นบุตรหลานผู้มีตระกูล จึงถูกกรมพระราชวังหลังกริ้ว จนถึงให้โบยและจำคุกคนทั้งสอง

แต่เมื่อกรมพระราชวังหลังเสด็จทิวงคตในปี พ.ศ. 2349 จึงมีการอภัยโทษแก่ผู้ถูกลงโทษทั้งหมดถวายเป็นพระราชกุศล หลังจากสุนทรภู่ออกจากคุก ก็เดินทางไปหาบิดาที่เมืองแกลง จังหวัดระยอง การเดินทางครั้งนี้สุนทรภู่ได้แต่ง นิราศเมืองแกลง พรรณนาสภาพการเดินทางต่างๆ เอาไว้โดยละเอียด และลงท้ายเรื่องว่า แต่งมาให้แก่แม่จัน กลับจากเมืองแกลงคราวนี้ สุนทรภู่จึงได้แม่จันเป็นภรรยา

แต่กลับจากเมืองแกลงเพียงไม่นาน สุนทรภู่ต้องติดตามพระองค์เจ้าปฐมวงศ์ในฐานะมหาดเล็กตามเสด็จไปในงานพิธีมาฆบูชาที่พระพุทธบาท สระบุรีในปัจจุบัน เมื่อปี พ.ศ. 2350 สุนทรภู่ได้แต่ง นิราศพระบาท พรรณนาเหตุการณ์ในการเดินทางคราวนี้ด้วย

สุนทรภู่ได้เข้ารับราชการในกรมพระอาลักษณ์เมื่อ พ.ศ. 2359 ในรัชสมัยรัชกาลที่ 2 เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยทรงแต่งกลอนบทละครในเรื่อง “รามเกียรติ์” ติดขัดไม่มีผู้ใดต่อกลอนได้ต้องพระราชหฤทัย จึงโปรดให้สุนทรภู่ทดลองแต่ง ปรากฏว่าแต่งได้ดีเป็นที่พอพระทัย จึงทรงพระกรุณาฯ เลื่อนให้เป็น ขุนสุนทรโวหาร

สุนทรภู่รับราชการอยู่เพียง 8 ปี เมื่อถึงปี พ.ศ. 2367 พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยเสด็จสวรรคต หลังจากนั้นสุนทรภู่ก็ออกบวช

หลังจากลาสิกขาบท สุนทรภู่ได้รับพระอุปถัมภ์จากเจ้าฟ้าน้อย หรือสมเด็จเจ้าฟ้าจุฑามณี กรมขุนอิศเรศรังสรรค์ และได้แต่งเรื่อง พระอภัยมณี ถวายให้กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพด้วย

เมื่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวขึ้นครองราชย์สืบต่อมา ทรงสถาปนาเจ้าฟ้าน้อยขึ้นเป็น พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว สุนทรภู่จึงได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้ากรมอาลักษณ์ฝ่ายพระราชวังบวร มีบรรดาศักดิ์เป็น พระสุนทรโวหาร

สุนทรภู่พำนักอยู่ในเขตพระราชวังเดิม ใกล้หอนั่งของพระยามนเทียรบาล (บัว) มีห้องส่วนตัวเป็นห้องพักกั้นเฟี้ยมที่เรียกชื่อกันว่า “ห้องสุนทรภู่” เชื่อว่าสุนทรภู่พำนักอยู่ที่นี่ตราบจนถึงแก่อนิจกรรม เมื่อปี พ.ศ. 2398 สิริรวมอายุได้ 69 ปี

ผลงานของสุนทรภู่

ผลงานที่มีชื่อเสียงของสุนทรภู่มีมากมายหลายเรื่อง เช่น นิราศภูเขาทอง นิราศสุพรรณ เพลงยาวถวายโอวาท กาพย์พระไชยสุริยา พระอภัยมณี และอื่นๆ อีกมากมายค่ะ อีกทั้งยังมีงานประพันธ์หลายชิ้นของสุนทรภู่ที่เป็นหลักสูตรการเรียนการสอนในปัจจุบันอีกด้วย

โดยเฉพาะงานประพันธ์เรื่อง พระอภัยมณี ที่ได้รับยกย่องจากวรรณคดีสโมสรว่า เป็นยอดของวรรณคดีประเภทกลอนนิทาน และเป็นผลงานที่แสดงถึงทักษะ ความรู้ และทัศนะของสุนทรภู่อย่างมากที่สุด

และในปี พ.ศ.2529 สุนทรภู่ ยังได้รับยกย่องจาก องค์การยูเนสโก ให้เป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านงานวรรณกรรมอีกด้วย