วัดกะโลทัย เป็นวัดเก่าแก่ ไม่ทราบที่มาที่ชัดเจน ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออก นอกกำแพงเมือง ผู้อาวุโสของชุมชนเล่าว่า เดิมชื่อ “วัดยม” เป็นวัดที่มีขนาดใหญ่ และเคยเป็นที่พักทัพของพระมหากษัตริย์ในอดีต โดยในสมัยที่กษัตริย์ของอาณาจักรอยุธยายกทัพไปตีเมืองทางเหนือ และเดินทัพผ่านกำแพงเพชร ก็จะมาพักทัพที่วัดนี้
ผู้อาวุโสของชุมชนเล่าว่า ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ วัดนี้รกร้าง เป็นเพียงทางเกวียนเล็กๆ ในปัจจุบันสิ่งก่อสร้างที่พบในวัด ได้แก่ วิหารรูปผืนผ้า หันไปทางทิศตะวันออก แต่ถูกขุดทำลายไปหมดแล้ว เหลือเพียงเนินดินบริเวณข้างถนน สถาปัตยกรรมที่โดดเด่นของวัด ได้แก่ เจดีย์ขนาดใหญ่และงดงามมาก
ตั้งอยู่ด้านหลังวิหาร เป็นเจดีย์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ หรือที่ชาวบ้านเรียกว่า เจดีย์ทรงดอกบัวตูมร่วมสมัยกับเจดีย์กลางทุ่ง ที่เมืองนครชุม ฐานล่างเป็นฐานแบบหน้ากระดานซ้อน ลดหลั่นกัน ๔ ชั้น ก่อด้วยศิลาแลง เฉพาะที่ฐานหน้ากระดานชั้น ๔ ก่อด้วยอิฐ ถัดขึ้นไปเป็นฐานบัวลูกแก้วอกไก่สูง เรือนธาตุย่อสี่เหลี่ยม ๒๐ ซ้อนกันอยู่ถึงสองชั้น ถัดไปเป็นส่วนบนสุดของเจดีย์ ซึ่งถือว่าเป็นเจดีย์องค์เดียวของเมืองทางฝั่งกำแพงเพชร แม้ว่ายอดจะหักพังไปแล้ว แต่ก็ยังเหลือหลักฐานของความสวยงามให้เที่ยวชมได้
โบราณสถานวัดกะโลทัย
76 กะโลทัย ตำบล ในเมือง อำเภอเมืองกำแพงเพชร จังหวัดกำแพงเพชร
