ประเพณีตักบาตรเทโวที่วัดสังกัสรัตนคีรี จังหวัดอุทัยธานี เป็นงานประเพณี ที่เป็นเอกลักษณ์สำคัญของจังหวัด และจัดได้สอดคล้องกับตำนานมาก โดยสมมติ ให้มณฑปที่ประดิษฐานรอยพระพุทธบาทจำลอง ซึ่งตั้งอยู่บนยอดเขาสะแกกรัง เป็น “สิริมหามายากุฎาคาร” มีบันไดทอดยาวจากมณฑปลงสู่บริเวณลานวัดสังกัสรัตนคีรี ซึ่งอยู่เชิงเขาสะแกกรัง เปรียบเสมือนบันไดทิพย์ที่ทอดยาวจากสวรรค์ดาวดึงส์ สู่เมืองสังกัสนคร เปรียบเสมือนบันไดทิพย์ที่ทอดยาวจากสวรรค์ดาวดึงส์ สู่เมืองสังกัสนคร เริ่มตั้งแต่วันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11 ก่อนออกพรรษา และจะตีระฆังที่หน้ามณฑป บนยอดเขาสะแกกรัง เสียงระฆังจะดังกังวานไปไหลเป็น สัญญาณว่า เทศกาลงานตักบาตรเทโวเริ่มขึ้นแล้ว และพระสงฆ์ 9 รูป จะเจริญพระพุทธมนต์บนยอดเขา มีการแสดงปาฐกถาธรรม จุดพลุ ตะไล ไฟพะเนียง สวยงาม วันรุ่งขึ้น (แรม 1 ค่ำ เดือน 11) ตอนสาย ๆ จะอัญเชิญพระพุทธรูปปางเปิดโลก ขึ้นเสลี่ยงคานหาม โดยมีผู้แต่งชุดนุ่งขาวห่มขาวสมมติเป็นเทวดาหามเสลี่ยง ลงมาจากยอดเขา ตามด้วยขบวนพระภิกษุสงฆ์ทุกรูป ที่จำพรรษาในเขตอำเภอเมือง อุ้มบาตรลงมาจากยอดเขา เดินลงมาตามบันได สู่บริเวณเชิงเขาด้านล่าง
พูดถึงการทำบุญ ที่ทำแล้วเป็นบุญกุศลอันใหญ่อีกหนึ่งสิ่ง ก็คือ การตักบาตรเทโว ถ้านึกถึงการตักบาตรเทโว ที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย คงหนีไม่พ้น ที่วัดสังกัสรัตนคีรี จังหวัดอุทัยธานี บ้านเรานี้แหละค่ะ การตักบาตรเทโวเป็นประเพณีที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน เป็นการระลึกถึงวันที่พระพุทธองค์เสด็จกลับจากการโปรดพระพุทธมารดาในเทวโลก ประเพณีการทำบุญกุศลเนื่องในวันออกพรรษานี้ ทุกวัดในประเทศไทย ก็จะมีการจัดพิธีการตักบาตรเทโวนี้ขึ้นค่ะ
ประเพณีตักบาตรเทโว อิ่มอก อิ่มบุญ วันออกพรรษา ที่เมืองอุทัยธานี ย้อนรำลึกถึงวันที่พระพุทธองค์ ทรงเสด็จกลับมาจากการโปรดพระมารดาบนชั้นดาวดึงส์ เที่ยวงานบุญออกพรรษาที่ยิ่งใหญ่ที่สุดแห่งเมืองอุทัยธานี ที่วัดสังกัสรัตนคีรี งานประเพณีตักบาตรเทโวที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในประเทศไทยนั้น คงจะได้แก่งานประเพณีตักบาตรเทโวที่วัดสังกัสรัตนคีรี จังหวัดอุทัยธานี ซึ่งจัดขึ้นในเทศกาลออกพรรษา ตรงกับวันแรม 1 ค่ำ เดือน 11 ซึ่งในวันดังกล่าวนั้น จะมีการอัญเชิญพระพุทธรูปปางเสด็จจากดาวดึงส์ ลงมาตามบันไดจากพระมณฑปบนยอดเขาสะแกรัง พร้อมด้วยพระสงฆ์จำนวนมาก ที่ตามขบวนลงมาตามบันไดกว่า 449 ขั้น เพื่อมารอรับบาตรจากพุทธศาสนิกชนจากทุกสารทิศ ที่รอคอยมาทำบุญในวันออกพรรษา ที่จะจัดขึ้นในเดือนตุลาคมทุกปี ค่ะ และชมประเพณีที่งดงามน่าประทับใจ ราวกับการจำลองภาพวันสำคัญแห่งพุทธกาลในวันที่พระพุทธองค์เสด็จกลับมาจากเทวโลกครั้งนั้น มาไว้ให้เห็นกันอย่างปลาบปลื้มเป็นบุญตาแก่ประชาชนค่ะ
วัดสังกัสรัตนคีรี ตั้งอยู่เชิงเขาสะแกกรัง สุดถนนท่าช้าง ในเขตเทศบาลเมืองอุทัยธานี
