สิ่งของโบราณ หรือสถานที่เก่าแก่ต่างๆ มักจะเป็นเครื่องพิสูจน์ได้ถึงบรรยากาศเก่าๆ ของอดีต รวมไปถึงเป็นตัวชี้วัดความยิ่งใหญ่ของเมืองนั้นๆ ด้วยเช่นกัน แม้แต่ที่ จังหวัดน่าน ก็มีสิ่งนี้ตั้งอยู่กลางเมือง เป็นเหมือนเครื่องบ่งบอก ความเป็นเมืองที่สวยงดงามในอดีตอย่างมาก นั่นก็คือ กำแพงเมืองเก่าน่านนี้เอง
กำแพงเมืองเก่าน่าน แห่งนี้ ถือได้ว่าเป็นแหล่งโบราณสถาน ที่สำคัญของ จังหวัดน่าน เลยก็ว่าได้ เพราะเป็นหลักฐานที่แสดงถึงประวัติศาสตร์ ความมั่นคงของรัฐเล็กๆ ในอดีต ที่อยู่ในลุ่มแม่น้ำน่านนี้เลย สามารถปกครองตนเองได้ แม้ว่าจะต้องยอมอ่อนน้อมต่อหัวเมืองอื่นหลายต่อหลายครั้งก็ตาม แต่เมืองน่าน ก็ยังคงรักษาเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมของตนเองเอาไว้ได้
โดยเชื่อกันว่าในอดีตนั้น กำแพงน่าจะมีลักษณะเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้า ความยาวกว่า 3,600 เมตร สูงราวๆ 3.80 เมตร และกว้าง 2.50 เมตร ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออก ทอดตัวไปตามลำน้ำน่าน มีประตูชัย ซึ่งเป็นประตูที่เจ้าผู้ครองนครและเจ้านายฝ่ายในนั้น ใช้ในการเสด็จทางชลมารคสู่พระนครรัตนโกสินทร์
ส่วนทิศใต้ จะมีประตูเชียงใหม่และประตูท่าลี่ สำหรับให้ราษฎรที่อยู่ในเมืองและนอกเมืองเดินทางไปมาได้ ปัจจุบัน กำแพงเมืองเก่าน่าน นี้ ก็ที่ยังถือว่าอยู่ในสภาพสมบูรณ์อย่างมาก แม้ว่าจะเหลือความยาวไว้แค่เพียง 25 เมตร สูง 5 เมตร เท่านั้น
ซึ่งตัวของกำแพงจะเป็นแนวกำแพงในด้านทิศตะวันตกและทิศเหนือ ตั้งอยู่บริเวณถนนมหาวงศ์ที่เชื่อมต่อกับถนนอนันตวรฤทธิเดชน โดยเมื่อปี พ.ศ. 2536 นั้น กรมศิลปกรก็ได้บูรณะปฏิสังขรณ์แนวกำแพง รวมไปถึงส่วนที่ทรุดโทรม และได้มีการขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานของชาติ ในวันที่ 25 ตุลาคม พ.ศ. 2537
อีกทั้งบริเวณ กำแพงเมืองเก่าน่าน นี้ ยังเป็นสถานที่ไว้สำหรับจัดงานท่องเที่ยวน่านที่สำคัญอีกด้วย การเดินทางมานั้น ก็สามารถขับมาบนถนนเส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 101 พอถึงสี่แยกวัดศรีพันต้น ก็ให้เลี้ยวซ้ายไปถนนสุริยพงษ์ จากนั้นก็เข้าถนนทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1091 ที่ตรงไปยังจังหวัดพะเยา แล้วให้เลี้ยวขวาไปถนนรอบเมืองด้านตะวันตก จะผ่านวิทยาลัยเทคนิคน่าน ไปอีกประมาณ 100 เมตร ก็ถึงบริเวณกำแพงเมืองน่าน
กำแพงเมืองเก่า น่าน
ถนนมหาวงศ์ ตำบลในเวียง อำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน
