จั่น หรือ กระพี้จั่น ชื่อวิทยาศาสตร์ : Millettia brandisiana ชื่อท้องถิ่น จั่น พี้จั่น (ทั่วไป) ปี้จั่น (ภาคเหนือ)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ลักษณะทั่วไป ไม้ต้น ขนาดเล็กถึงขนาดกลาง สูง 8-20 เมตร ผลัดใบ เรือนยอดทรงกลม โคนต้นเป็นพูพอน เปลือกสีนํ้าตาล หรือนํ้าตาลเทาแตกเป็นสะเก็ดเล็ก ๆ ตามกิ่งมีรอยแผลทั่วไป
ใบ : เป็นใบประกอบแบบขนนกชั้นเดียว ปลายใบคี่ เรียงเวียนสลับ ใบย่อยรูปรีแกมขอบขนาน เรียงตรงข้าม โคนใบมน สอบเรียว หรือเบี้ยว ขอบใบเรียบ ปลายใบทู่ แผ่นใบบาง
ดอก : ดอกช่อแยกแขนง ออกตามกิ่งและง่ามใบ ดอกย่อยสีม่วงแกมขาว หรือสีชมพูอมม่วง รูปถั่ว กลีบเลี้ยงสีม่วงดำเชื่อมติดกันคล้ายรูประฆัง ปลายแยกออกเป็น 5 แฉก มีขนอ่อนปกคลุม ดอกตูมสีนํ้าตาลเข้มหรือม่วงดำ มีกลีบดอก 5 กลีบ
ผล : ผลแห้งแก่แล้วแตกสองแนว ฝักแบน โคนแคบกว่าปลาย เปลือกเกลี้ยงหนาคล้ายแผ่นหนัง ขอบเป็นสัน เมล็ดสีนํ้าตาลดำ 1-4 เมล็ด เมล็ดกลมแบน ออกดอกเดือนกุมภาพันธ์-เดือนเมษายน ติดผลเดือนมีนาคม-เดือนพฤษภาคม
การใช้ประโยชน์
เป็นไม้ประดับเนื่องจากมีช่อดอกที่สวยงาม เมื่อถึงฤดูกาลออกดอกกระพี้จั่นจะทิ้งใบ และผลิดอกสีม่วงอมครามกระจ่างไปทั้งต้น เนื้อไม้ใช้ในการก่อสร้าง ใช้ทำเครื่องมือช่าง หรือเครื่องมือการเกษตร ทำเยื่อกระดาษ ใบอ่อนรับประทานเป็นผักหรือใส่ในแกง
สรรพคุณทางยา
ลำต้น : ต้มดื่มบำรุงเลือด
